Iman negizderi

Барлық мадақ пен мақтау бүкіл әлемдердің жаратушысы – Аллаһ Тағалаға тән. Екі дүниенің нұры Хазіреті Мұхаммед (с.а.у.) және оның отбасына, ардақты сахабаларына Ұлық Жаратушының сәлемі мен нұры жаусын!
Қадірменді оқырман қауым, Аллаһ Тағала бір мезетте бүкіл ғаламды жоқтан бар еткені секілді адамды да топырақтан жаратты. Хазіреті Адам атаны жаратып, оны өзінің ұрпақтарына пайғамбар етіп жіберудегі мақсаты
- Аллаһты танытып, шексіз құдіретіне иман келтіріп, Оған құлшылық ету болатын. Сол себепті дініміздегі бұйрықтарды ескере отырып, мұсылман халқымызға қажет болған «Ислам тарихы», «Ислам әдебі» атты оқу құралдары жарық көрген Сейтбеков Смайылдың еңбектері жалғасын тауып, діни-руханият һәм ғылым қамтылған Аллаһтың пайғамбарлар арқылы жіберілген дінімізде- гі иман негіздеріне жеке-жеке тоқталған. Осы ауқымды еңбекте исламның сенім жүйесіндегі әһли сүннет сенімі бойынша жан-жақты баяндалған. Себебі, дініміздегі пенденің сенімі дұрыс болмаса, амалы пайда бермейді. Білмеген нәрсені істеп, күнәға бататынымыз секілді иман шарттарынан бейхабар жүрген жанның имансыздыққа бет түземеуіне кім кепіл? Сондықтан иман негіздері мен оның басты-басты шарттарын әрбір мұсылманның біліп, зердесіне тоқып алғаны абзал.
Бұл кітаптың аса маңызды құндылығы осы уақытқа дейін отандық басылымдардан жарық көрген сенім негіздеріне байланысты еңбектерде тақырыптар кеңінен қамтылмаған шағын көлемде болатын. Ал мұнда иман негіздеріне жүйелі түрде ислам әлемінің, әсіресе араб, түрік тіліндегі жазылған еңбектер молынан пайдаланылуын- да. Сол себепті Смайыл Сейтбековтың қолдарыңыздағы еңбегі сол олқылықтардың орнын толтырудағы қадам.
Кітапта жалпы дін ұғымы мен діндегі сенім түйткілдерінен (иман негіздері) бастап, бірізділікпен тағдырға, қазаға иман ету мәселелеріне дейін сөз бола- ды. Және де автордың тақырыпты баяндаудағы маңызды бір ерекшелігі, әрбір мәселеде көпсөзділікке ұрынбай тақырыпты нақты дәлелдермен яғни, Құран аяттары және хадистермен дәлелдеп отырады. Мұндай мәтіннің көркем не әдеби мәтіннен гөрі, ең алдымен ғылыми еңбек тілі- мен туыс екенін ескеруіміз керек. Себебі, мұнда сенім мәселесі қарастырылғандықтан, әрбір сөздің қорғасындай салмағы бар.
Мысал ретінде «Кәпір және күпірліктің түрлері» атты бір ғана тақырыпты алалық. Автор тақырыптың терминдік жағына жан-жақты тоқталғаннан кейін осы мәселеде аят пен хадистер не дейді деген мәселеге келеді. Аллаһ Тағала Құранда өзіне сенбеген яки қарсы келген пен- делерге ақыреттегі азабын баян ете келіп, олардың жан түршігерлік азапқа душар болатындығын білдіреді. Осы тақырыпты қорыта келе, автор күпірлікке барудың да түрлі себептермен болып жататынын айта келе олардың әрқайсысына жеке-жеке тоқталады. Бұларды жәй тізбектеп келтіріп қана қоймай, әрбіріне анықтама беріп, олардың әрі терминдік әрі шариғи мағынасын қатар пайымдап талдайды. Мұнымен қатар, кітаптың Аллаһ Тағалаға, періштелерге, қасиетті кітаптарға, пайғамбарларға, ақырет күніне, тағдырға, жақсылық пен жамандықтың Аллаһтан екендігіне сену тұрғысындағы тақырыпшаларында да, автор аят пен хадистерге сүйене отырып, тұжырым жасайды. Еңбектің ең ұтымды жері де осы.
Ойымызды түйіндеп айтар болсақ, оқырман қауымға жол тартып отырған бұл еңбек аз да болса сіздердің қажеттіліктеріңізге жарап, еліміздегі діни білімді байытуға себепкер болса нұр үстіне нұр болар еді деген ниеттеміз.
Әбсаттар Қажы Дербісәлі Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти, профессор Barlyқ madaқ foams maқtau bүkіl әlemderdің zharatushysy - Allaһ Taғalaғa tәn. Ekі dүnienің Nury Hazіretі Mұhammed (s.a.u.) zhane onyң otbasyna, ardaқty sahabalaryna Ұlyқ Zharatushynyң sәlemі changed Nury zhausyn!
Қadіrmendі oқyrman қauym, Allaһ Taғala bir mezette bүkіl ғalamdy zhoқtan bar etkenі sekіldі adamdy yes topyraқtan zharatty. Hazіretі Adam atany zharatyp, ones өzіnің ұrpaқtaryna payғambar etіp zhіberudegі maқsaty
- Allaһty tanytyp, sheksіz құdіretіne iman keltіrіp, Oғan құlshylyқ ETU bolatyn. Sol sebeptі dіnіmіzdegі bұyryқtardy eskere otyryp, mұsylman halқymyzғa қazhet bolғan "Islam Tarihi", "Islam әdebі" Atta oқu құraldary zharyқ kөrgen Seitbekov Smayyldyң eңbekterі zhalғasyn tauyp, dіni-Rukhaniyat һәm Gylym қamtylғan Allaһtyң payғambarlar arқyly zhіberіlgen dіnіmіzde- gі iman negіzderіne Zheke-Zheke toқtalғan . Wasps auқymdy eңbekte islamnyң Senim zhүyesіndegі әһli sүnnet senіmі boyynsha Jean-zhaқty bayandalғan. Sebebі, dіnіmіzdegі pendenің senіmі dұrys bolmasa, Amalia Paid bermeydі. Bіlmegen nәrsenі іstep, kүnәғa batatynymyz sekіldі iman sharttarynan beyhabar zhүrgen zhannyң imansyzdyққa bet tүzemeuіne kepіl debates for the candidates? Sondyқtan iman negіzderі changed onyң Basta Basta sharttaryn әrbіr mұsylmannyң bіlіp, zerdesіne toқyp alғany Abzal.
Bұl kіtaptyң ace maңyzdy құndylyғy wasps uaқytқa deyіn Otandyk basylymdardan zharyқ kөrgen Senim negіzderіne baylanysty eңbekterde taқyryptar keңіnen қamtylmaғan shaғyn kөlemde bolatyn. Iman al mұnda negіzderіne zhүyelі tүrde Islam әlemіnің, әsіrese Arab tүrіk tіlіndegі zhazylғan eңbekter molynan paydalanyluyn- yes. Sol sebeptі Smayyl Seytbekovtyң қoldaryңyzdaғy enbegi hydrochloric olқylyқtardyң ornyn toltyrudaғy қadam.
Kіtapta zhalpy dіn ұғymy changed dіndegі Senim tүytkіlderіnen (iman negіzderі) bastap, bіrіzdіlіkpen taғdyrғa, қazaғa iman ETU mәselelerіne deyіn soz bola- dy. Zhane de avtordyң taқyrypty bayandaudaғy maңyzdy bir erekshelіgі, әrbіr mәselede kөpsөzdіlіkke ұrynbay taқyrypty naқty dәleldermen yaғni, Құran ayattary zhane hadistermen dәleldep otyrady. Mұnday mәtіnnің kөrkem not әdebi mәtіnnen gөrі, eң aldymen ғylymi enbek tіlі- changed tuys ekenіn eskeruіmіz Kerek. Sebebі, mұnda Senim mәselesі қarastyrylғandyқtan, әrbіr sөzdің қorғasynday salmaғy bar.
Cape retіnde "Kәpіr zhane kүpіrlіktің tүrlerі" Atta bir ғana taқyrypty alalyқ. Author taқyryptyң termindіk zhaғyna Jean-zhaқty toқtalғannan keyіn wasps mәselede verse foams hadister not deydі Degen mәselege keledі. Allaһ Taғala Құranda өzіne senbegen yaki қarsy kelgen pension delerge aқyrettegі azabyn accordion ete kelіp, olardyң Jean tүrshіgerlіk azapқa Dushara bolatyndyғyn bіldіredі. Wasps taқyrypty қoryta Kehl, author kүpіrlіkke barudyң yes tүrlі sebeptermen bolyp zhatatynyn Ait Kehl olardyң әrқaysysyna Zheke-Zheke toқtalady. Bұlardy zhәy tіzbektep keltіrіp қana қoymay, әrbіrіne anyқtama berіp, olardyң әrі termindіk әrі shariғi maғynasyn қatar payymdap taldaydy. Mұnymen қatar, kіtaptyң Allaһ Taғalaғa, perіshtelerge, қasiettі kіtaptarғa, payғambarlarғa, aқyret kүnіne, taғdyrғa, zhaқsylyқ foams zhamandyқtyң Allaһtan ekendіgіne hay tұrғysyndaғy taқyrypshalarynda yes, the author of the verse foams hadisterge sүyene otyryp, tұzhyrym zhasaydy. Eңbektің eң ұtymdy zherі de wasps.
Oyymyzdy tүyіndep aytar bolsaқ, oқyrman қauymғa Jol Tartyp otyrғan bұl enbek az da Bolsa sіzderdің қazhettіlіkterіңіzge zharap, elіmіzdegі dіni bіlіmdі bayytuғa sebepker bolsa Nur Nur үstіne Bolar edі Degen niettemіz.
Әbsattar Қazhy Derbіsәlі Kazakhstan mұsylmandary dіni basқarmasynyң tөraғasy, Bass mүfti Professor